ચોસઠ કળાઓ

ચોસઠ કળાઓ

કલા એટલે અદભુત શક્તિ. સ્વભાવાનુંકૂળ આ શક્તિઓ સાધ્ય કરી શકાય છે પણ દેવની કૃપા હોવી તે પ્રાધાન્ય છે.

अधिष्ठानं तथा कर्ता करणं च पृथग्विधम् |

विविधाश्च पृथक्चेष्टा दैवं चैवात्र पनचमम ||

મનુષ્યનું શરીર તે અધિષ્ઠાન કહેવાય; સ્વભાવગત અહંકાર તે કર્તા છે; પાંચ કર્મેન્દ્રિયો, પાંચ જ્ઞાનેન્દ્રિયો, મન અને બુદ્ધિ એ કારણો (સાથનો) છે; ખરેખર તો પ્રાણની ચેષ્ટાઓ અને પાંચમું દૈવ મળીને કાર્યની સિધ્ધિ થાય છે. [ગીતા]

શાસ્ત્રોએ ચોસઠ પ્રકારની કલાઓ કહેલી છે. 

👉 [વિશ્વકર્મા પુરાણ]

🎯 1 - મણિભૂમિકા કર્મ (ઋતુ અનુસાર ઘર બનાવવું)

🎯 2 - તક્ષ્ણ (સુથાર તથા કડીયાનું કામ)

🎯 3 - સ્થાપત્ય (વાસ્તુ વિદ્યા)

🎯 4 - કર્ણપત્રભંગ (આભૂષણો બનાવવા)

🎯 5 - ભૂષણ-યોજના (વિવિધ આભૂષણોનું આયોજન કરવું)

🎯 6 - રૂપ્ય-રત્ન પરીક્ષા (સોના, ચાંદી અને રત્નો પારખવા)

🎯 7 - મણિરાગ-જ્ઞાન (રત્નોના રંગ પારખવા)

🎯 8 - ધાતુવાદ (કાચી ધાતુ ગાળી યંત્રો બનાવવા)

🎯 9 - આકારજ્ઞાન (ખાણમાંથી ધાતુનું શોધન કરવું)

🎯 10 - વિશેષ-કચ્છેદ્ય (સંચા બનાવવા)

🎯 11 - ગંધયુક્તિ (સુગંધી પદાર્થો બનાવવા)

🎯 12 - યંત્ર-માતૃકા (યંત્ર-નિર્માણની કળા)

🎯 13 - આલેખ (કલ્પના અનુસાર ચીતરવું)

🎯 14 - પટ્ટિકા-વેત્રગણ-વિકલ્પ (દોરી કે નેતરથી રચના કરવી)

🎯 15 - સૂચીકર્મ (કપડાં  સીવવાં)

🎯 16 - સૂત્રકર્મ (ભરતકામ)

🎯 17 - ચિત્ર શાકા પૂપભક્ષ્ય વિકાર-ક્રિયા (અનેક જાતના શાક, માલપૂંઆ વગેરે ભોજન બનાવવા)

🎯 18 - પાનક રસરાગાસવયોજન (અનેક પ્રકારના અર્ક, આસવ, શરબત વગેરે બનાવવા)

🎯 19 - તાંડુલ-કુસુમાવલિ-વિકાર (ચોખા અથવા ફૂલો વડે ચોકની રચના કરવી)

🎯 20 - પુષ્પાસ્તરણ (ફૂલોના તોરણ અને સેજ બનાવવા)

🎯 21 - દશનવસાંગરાગ (દાંતો, વસ્ત્રો અને શરીરને રંગવાના સાહિત્ય બનાવવા)

🎯 22 - શયનરચના (પલંગ બીછાવવો)

🎯 23 - ઉદાક્ઘાત (ગુલાબદાન વાપરવાની ચતુરાઈ)

🎯 24 - માંલ્યગ્રંથન વિકલ્પ (દેવપૂજા માટે અને શરીર શોભા માટે ફૂલોની માળાઓ બનાવવી)

🎯 25 - કેશ શેખરાપીડ યોજન (માથાના વાળમાં ફૂલો ગૂંથવા)

🎯 26 - નેપથ્ય યોગ (દેશ-કાળ અનુસાર વસ્ત્ર આભૂષણ પહેરવા)

🎯 27 - કૌચમાર યોગ (કદરૂપાને સુંદર બનાવવું)

🎯 28 - ઉત્સાહન (શરીર ચોળવું, માલીશ કરવું)

🎯29 - કેશ-માર્જન (વાળમાં તેલ નાખી ઓળવાની આવડત)

🎯 30 - વસ્ત્ર ગોપન (કપડાંની સાચવણી)

🎯 31 - બાળક્રીડા-કર્મ (બાળકોની માવજત કરી તેમનું રંજન કરવું)

🎯 32 - ચિત્રયોગ (અવસ્થાને પરિવર્તન કરી બુઢા ને જુવાન બનાવવો)

🎯 33 - ઇન્દ્રજાલ (જાદુના પ્રયોગો કરવા)

🎯 34 - હસ્તલાઘવ (હાથચાલાકીના ખેલ કરવા)

🎯 35 - વૃક્ષાયુર્વેદ-યોગ (વૃક્ષોના સંવર્ધનની ક્રિયા જાણવી)

🎯 36 - મેષ કુકકુટલાવક યુદ્ધ (ઘેટા, કુકડા અને લાવક પક્ષીઓને લડાવવા)

🎯 37 - શુકસારિકા-આલાપન (પોપટ અને મેનાને પઢાવવાં)

🎯 38 - છલીતક-યોગ (છલ કે ધૂર્તતા કરતા આવડવી)

🎯 39 - દ્યૂત વિશેષ (જુગાર રમવો)

🎯 40 - આકર્ષણ-ક્રીડા (પાસા ફેંકતા આવડવું)

🎯 41 - વૈજયિકી વિદ્યાજ્ઞાન (વિજય મેળવવા માટે લડાઈની તાલીમ લેવી)

🎯 42 - ગીત (ગાવું)

🎯 43 - વાદ્ય (વગાડવું)

🎯 44 - નૃત્ય (નાચવું)

🎯 45 - નાટ્ય (નાટક કરવું)

🎯 46 - ઉદકવાદ્ય (જલતરંગ બજાવવું)

🎯 47 - નાટીકાખ્યાયિકા-દર્શન (નાટક વગેરે રંગમંચ દ્રશ્યો નિર્માણ કરવા)

🎯 48 - પ્રહેલિકા (ગૂંચવણભર્યા પ્રશ્નો કરી પ્રતિ-સ્પર્ધીને હમ્ફાવવો)

🎯 49 - પ્રતિમાલા (અંત્યાક્ષરી કહેવી)

🎯 50 - દુર્વાચકયોગ (કઠીન પદો  – શબ્દોના અર્થ સમજવા)

🎯 51 - પુસ્તકવાચન (સ્પષ્ટ રીતે પુસ્તક વાંચવું)

🎯 52 - કાવ્યસમસ્યાપૂર્તિ (કવિતામાં પૂછેલ સમસ્યાની પૂર્તિ કરવી)

🎯 53 - તર્કમર્મ (દલીલો કરવી)

🎯 54 -અક્ષરમુષ્ટિકા-કથન (કરપલ્લ્વીથી વાતો કરવી)

🎯 55 - મ્લેચ્છિતકલા-વિકલ્પ (વિદેશી ભાષાઓ જાણવી)

🎯 56 - દેશી ભાષા જ્ઞાન (દેશની પ્રાકૃત ભાષાઓ જાણવી)

🎯 57 - પુષ્પશકટિનિમિત્ત-જ્ઞાન 

(વાદળાની ગર્જના, વીજળીની દિશા વગેરે ઉપરથી વર્તારો જાણવા)

🎯 58 - ધારણ-માતૃકા (સ્મરણશક્તિ વધારવી)

🎯 59 - પાઠ્ય (કોઈનું બોલતું સાંભળી નકલ કરવી)

🎯 60 - માનસી કાવ્યક્રિયા(મનમાં કાવ્ય કરી શીઘ્ર બોલવાની આવડત)

🎯 61 - ક્રિયા-વિકલ્પ (ક્રિયાનો પ્રભાવ બદલવો)

🎯 62 - અભિધાન-કોશ (છંદો અને કાવ્યનું જ્ઞાન)

🎯 63 - વૈનાયકી વિદ્યા-જ્ઞાન (વિનયપૂર્વક વાત કરવાની આવડત)

🎯 64 - વૈતાલિકી વિદ્યાજ્ઞાન (રાગ, પાધ, પરખ, નાડી, ન્યાય, તરવું, તાન્તરવું, અને ચોરી કરવી – એ આઠ વિદ્યાનું જ્ઞાન)

🎯 👉©®Prof.Dr.Vaibhavi Trivedi 

👉Image courtesy : Google 

👉divinity35.blogspot.com

👉Notice📖

The translator is configured on the web version for your convenience, so that you can translate and read your favorite articles in your native language.....