Kumbh Mela

⛳ શા માટે દર 12 વર્ષે કુંભ મેળો ભરાય છે? કુંભ મેળાનું શું છે મહત્વ? તેનું વિજ્ઞાન શું છે?

 

             હરિદ્વાર, પ્રયાગરાજ, ઉજ્જૈન અને નાસિકમાં દર 12 વર્ષે કુંભ મેળો ભરાય છે. તે પૌરાણિક અમૃત કળશની દંતકથા અને ગ્રહો અને નક્ષત્રોની સ્થિતિ સાથે સંકળાયેલું છે. 12 વર્ષનું અંતર ગુરુ ગ્રહ પર આધારિત છે, જે એક રાશિ પૂર્ણ કરે છે, જે ખગોળીય ઘટનાઓ અનુસાર ધાર્મિક અને આધ્યાત્મિક મહત્વ ધરાવે છે.

          13 જાન્યુઆરી 2025થી પ્રયાગરાજમાં કુંભ મેળો શરૂ થવાનો છે, જેની રાહ શ્રદ્ધાળુઓ જોઈ રહ્યા છે. તે હિંદુ ધર્મની પવિત્ર અને પ્રાચીન પરંપરાઓમાંની એક છે. તેની ઉજવણી પાછળ પૌરાણિક, ધાર્મિક અને ખગોળીય કારણો જવાબદાર છે. આવો જાણીએ, કેમ દર 12 વર્ષે કુંભ મેળો ભરાય છે. 

🎯 કુંભ મેળો કેમ ભરાય છે?

         પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર અમૃત મેળવવા માટે દેવતાઓ અને અસુરોએ સમુદ્ર મંથન કર્યું હતું. મંથન દરમિયાન અમૃતનો એક કળશ (કુંભ) નીકળ્યો, જેને દેવતાઓ અસુરોથી બચાવવા દોડ્યા. નાસી છૂટવા દરમિયાન ચાર જગ્યાએ અમૃતના કેટલાક ટીપાં પડ્યાં હરિદ્વાર, પ્રયાગરાજ, ઉજ્જૈન અને નાસિક. તેથી ત્યારથી આ સ્થળોને પવિત્ર માનવામાં આવતા હતા અને તેના પર કુંભ મેળાનું આયોજન થવા લાગ્યું હતું. હરિદ્વારના બ્રહ્મકુંડમાં અમૃતનાં ટીપાં પડ્યાં. ઉજ્જૈનમાં શિપ્રા નદીના કિનારે મેળો ભરાય છે. નાસિકમાં ગોદાવરી નદીના કિનારે કુંભમેળો આયોજિત કરવામાં આવે છે. 

🎯  કુંભ મેળાનું ધાર્મિક મહત્વ અને આધ્યાત્મિક મહત્વ શું છે?

           કુંભ મેળાનો હેતુ ભક્તોને આત્મશુદ્ધિની તક પૂરી પાડવાનો છે. એવું માનવામાં આવે છે કે કુંભ મેળા દરમિયાન આ સ્થળોએ સ્નાન કરવાથી તમામ પાપોનો નાશ થાય છે અને મોક્ષ થાય છે. કુંભમેળામાં ગંગા, યમુના અને અદ્રશ્ય સરસ્વતીના સંગમ પર સ્નાન કરવાથી પાપોનો નાશ થાય છે અને આત્માની શુદ્ધિ થાય છે. આ મેળો સંતો, ગુરુઓ અને ભક્તોના મિલનનું કેન્દ્ર છે, જ્યાં જ્ઞાન, ભક્તિ અને સેવાની આપ-લે થાય છે. 

🎯  કુંભ મેળો દર 12 વર્ષે જ શા માટે યોજાય છે?

             કુંભ મેળાની તારીખો ખગોળીય ઘટનાઓના આધારે નક્કી કરવામાં આવે છે. ગુરુ અને સૂર્યની સ્થિતિ કુંભ મેળા સાથે ગાઢ સંબંધ ધરાવે છે. જ્યારે ગુરુ ગ્રહ કુંભ રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે અને સૂર્ય મકર રાશિમાં હોય છે, ત્યારે કુંભ મેળાનું આયોજન કરવામાં આવે છે. ગુરુ તેની ભ્રમણકક્ષામાં 12 વર્ષ લે છે, તેથી કુંભ મેળો દર 12 વર્ષમાં એકવાર યોજાય છે. હિન્દુ જ્યોતિષમાં 12 રાશિઓ છે. 12 રાશિ ચિહ્નો 12 મહિનાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે, જે સમય ચક્ર અને માનવ જીવન સાથે સંકળાયેલા છે. જ્યારે ગુરુ અને સૂર્ય કુંભ રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે આ મેળાનું આયોજન કરવામાં આવે છે. વધુમાં 12 વર્ષનું ચક્ર માનવ જીવનમાં ચોક્કસ ઊર્જા પરિવર્તનને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

 આ સમય આત્મશુદ્ધિ, શ્રદ્ધા અને ધ્યાન માટે યોગ્ય માનવામાં આવે છે.

🎯 મહત્વ!

                પૃથ્વી અને ચંદ્ર તેમના ચક્રમાં પરિભ્રમણ કરે છે, જે દરેક માનવીને પણ અસર કરે છે. પરંતુ આ ચક્ર કાં તો જીવનના એક ચક્રથી બીજા ચક્રની યાત્રા દરમિયાન વ્યક્તિ માટે બંધન રૂપ સાબિત થઈ શકે છે અથવા તો તમારી મર્યાદાઓ કે સીમા ઓળંગી આગળ વધવાનું માધ્યમ બની શકે છે. કાળચક્રના ઘણા પ્રકારો છે અને તેમાંથી સૌથી લાંબો સમય 144 વર્ષ જૂનો છે. 144 વર્ષમાં એક વખત સૌરમંડળમાં કેટલીક વિશિષ્ટ ઘટનાઓ બનતી હોય છે, જે આધ્યાત્મિક દ્રષ્ટિએ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ હોય છે અને આ અવસરો પર મહાકુંભ મેળાનું આયોજન કરવામાં આવે છે. 

           કુંભ મેળાનું આયોજન દેશના કેટલાક વિશિષ્ટ સ્થાનો પર કરવામાં આવે છે જ્યાં આપણી પૃથ્વી તેની ધરી પર ફરતી હોય છે, તેથી "આપ કેન્દ્રિય" બળ એટલે કે તે કેન્દ્રથી બહારની તરફ ફેલાયેલી ઊર્જા ઉત્પન્ન કરે છે. પૃથ્વીના 0 થી 33 ડિગ્રી અક્ષાંશમાં, આ ઊર્જા આપણી સિસ્ટમ પર મુખ્યત્વે લંબવત્ અને ઊર્ધ્વીકરણની દિશામાં કાર્ય કરે છે. ખાસ કરીને 11 ડિગ્રી અક્ષાંશ પર, ઊર્જા સીધી ઉપરની તરફ જાય છે. એટલા માટે આપણા પ્રાચીન ગુરુઓ અને યોગીઓએ વારંવાર પૃથ્વી પર એવા સ્થળોની ઓળખ કરી છે જ્યાં કોઈ ચોક્કસ ઘટનાની મનુષ્યો પર જબરદસ્ત અસર પડે છે. આમાંના ઘણા સ્થળો પર નદીઓનો સંગમ છે અને આ સ્થાનો પર સ્નાન કરવાથી પણ વિશેષ લાભ થાય છે. જો કોઈ વ્યક્તિ કોઈ ચોક્કસ દિવસે ત્યાં રોકાય છે, તો તેના માટે દુર્લભ સંભાવનાઓના દ્વાર ખૂલી જાય છે. તેથી લોકો આ તકોનો લાભ લેવા ત્યાં પહોંચે છે.

©️®️

🎯 Writer : Prof.Dr.Vaibhavi Trivedi 

🎯 Matusri Shantaben arts College 

 

👉 Image courtesy : Google 

 👉 Notice📖

The translator is configured on the web version for your convenience, so that you can translate and read your favorite articles in your native language.....